Siedlecki Test Historyczny

Zbliża się III Siedlecki Test Historyczny organizowany przez IV Liceum Ogólnokształcące im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego. Przypominam poprzednią edycję.

Przyszli licealiści Żółkiewskiego z Miejskiego Przedszkola Nr 1 w Siedlcach.

Tableau. Matura 1923

Maturzyści Państwowego Gimnazjum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego z roku 1923.

Żółkiewszczacy. Eugeniusz Frankowski

Eugeniusz Frankowski, archeolog, etnolog, iberysta, baskolog, muzeolog. Urodził się 22 lutego 1884 r. w Siedlcach, uczęszczał do gimnazjum w Siedlcach i Żytomierzu, a następnie studiował przyrodoznawstwo na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1921 r. otrzymał tytuł doktora archeologii. W 1922 r. uzyskał habilitację z etnografii i etnologii na Uniwersytecie Warszawskim, a w 1926  tytuł profesora na Uniwersytecie w Poznaniu. 

W 1914 roku wyjechał na badania do Maroka i na Półwysep Iberyjski. Do Polski powrócił dopiero w 1920 roku. Lata spędzone za granicą zaowocowały znajomością języków: hiszpańskiego, portugalskiego i baskijskiego. Dzięki swoim osiągnięciom E. Frankowski stał się częścią  historii etnologii polskiej i hiszpańskiej. W okresie międzywojennym nie rozstał się jednak całkowicie z iberystyką i w 1933 roku ukazały się jego „Regjony Hiszpanji”.

 W okresie międzywojennym pełnił nieodpłatnie funkcję dyrektora Muzeum Etnograficznego w Warszawie, którego działalność była finansowana przez Wydział Nauki Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W rezultacie Muzeum Etnograficzne stało się państwową instytucją muzealną i zyskało rangę placówki centralnej. Pod zarządem wybitnego etnografa i menedżera, jakim okazał się dyrektor Frankowski, muzeum szybko się rozwijało. Nowoczesne spojrzenie na techniki wystawiennicze oraz wszechstronna działalność naukowa i edukacyjna przeobraziły muzeum w nowoczesną placówkę. Świadczy o tym najlepiej wzrost liczby gromadzonych obiektów (1922 r.–8954 szt., 1939 r. ok.–30 000). Biblioteka Muzeum Etnograficznego należała do najbogatszych bibliotek etnograficznych w kraju. Równie ważne i wartościowe były zbiory archiwum i fonoteki. Pod kierunkiem Frankowskiego kręcono filmy krótkometrażowe o muzeum, które były wyświetlane jako dodatek do kroniki na terenie całego kraju. Placówka zgromadziła wokół siebie wybitnych etnografów i społeczników. 

Eugeniusz Frankowski był członkiem wielu towarzystw naukowych, opublikował kilkadziesiąt prac badawczych, z tego część w językach: hiszpańskim, francuskim, portugalskim i niemieckim. Lata II wojny światowej spędził w Warszawie, gdzie był wykładowcą Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich. Jeszcze przed zakończeniem wojny, w kwietniu 1945 roku, prof. Eugeniusz Frankowski powrócił do Poznania. W latach 1945-1950 był ponownie dyrektorem Instytutu Etnologicznego, a później dyrektorem/kierownikiem Katedry i Zakładu Etnografii Uniwersytetu Poznańskiego (1950-1952, 1953-1956). Zmarł 7 lutego 1962 r.

Żółkiewszczacy. Antoni Winter

Antoni Winter, urodził się 23 maja 1910 roku w Siedlcach. Po ukończeniu szkoły podstawowej podjął naukę w Gimnazjum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego. Maturę zdał w roku 1930. W latach 1932-1936 studiował na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie uzyskał tytuł magistra filozofii w zakresie historii. Przez dwa lata tj. od 1 września 1936 do 31 sierpnia 1938 roku odbywał praktykę w gimnazjum Żółkiewskiego. W 1938 roku podjął stałą pracę nauczyciela w Gimnazjum i Liceum Biskupim w Siedlcach, gdzie pracował z przerwą wojenną do 1952 roku. Następnie przeniósł się do Technikum Mechanicznego, gdzie nauczał, aż do przejścia na emeryturę w 1971 roku. Nie zerwał kontaktu ze szkołą, pracując w niepełnym wymiarze godzin. Wiele pracował społecznie, udzielając się między innymi w Towarzystwie Miłośników Podlasia, Polskim Towarzystwie Historycznym i Polskim Czerwonym Krzyżu. Był autorem monografii pt. "Dzieje Siedlec 1448-1918" wydanej w 1969 roku. Materiały na ten temat zbierał od 1932 roku. Zmarł 16 października 1988 roku. W 1994 roku Rada Miasta Siedlce nadała jednej z nowych ulic imię Antoniego Wintera. 

Żółkiewszczacy.Stanisław Wujastyk

Stanisław Józef Wujastyk urodził się 27 listopada 1914 r. w Lublinie. W 1934 r. zdał maturę w Państwowym Gimnazjum Męskim im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego w Siedlcach. Wstąpił do Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, a 4 stycznia 1935 r. przyjęto go do Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie. 15 października 1937 r. otrzymał promocję na podporucznika pilota. 
Z chwilą wybuchu wojny został ewakuowany na wschód. Po agresji sowieckiej 18 września przedostał się do Bukaresztu i dla 42 lotników eskadry treningowej załatwił w ambasadzie polskiej paszporty. Następnie przedostał się do Jugosławii, a potem do Grecji. Z portu Pireus na pokładzie statku "Pułaski" wypłynął do Marsylii, dokąd przybył 23 października 1939 r.
Służył w Polskich Siłach Zbrojnych we Francji. W 1940 trafił do niewoli, z której uwolniły go wojska amerykańskie w listopadzie 1942 r. Porucznik Stanisław Wujastyk  z Polskich Sił Powietrznych został zdemobilizowany  21 listopada 1946 r. 

Po wojnie znalazł pracę w teatrze "Komedia”. Przez sześć lat był tam inspicjentem, aktorem i autorem sztuk. Potem grał w teatrach angielskich, a nawet w kilku filmach. W 1957 r. uzyskał brytyjską licencję pilota komunikacyjnego i zatrudnił się w lotnictwie cywilnym. Latał m.in. do Portugalii, Sudanu, Ugandy i Libii. W 1968 r. został zatrudniony jako doradca ONZ do spraw rozwoju lotnictwa cywilnego w Afganistanie. Równocześnie współpracował z Radiem Wolna Europa, nadsyłając swe korespondencje i reportaże. W 1975 r. został dyrektorem Polsko-Amerykańskiego Komitetu Imigracyjnego w Monachium - instytucji, która miała za zadanie otaczać opieką uchodźców z Polski. Na emeryturze  zamieszkał na stałe w Monachium. Część czasu spędzał na Malcie. Był autorem książek "Młodości, damy ci skrzydła: rzecz o Szkole Pilotów Wojskowych" ( 1936 r.), "Mój Sudan z bliska" (1984 r. w Anglii) oraz "Niebo nad Sudanem" ( 1998 r. w Polsce).
Porucznik Stanisław Wujastyk zmarł po krótkiej chorobie 14 kwietnia 2012 r. w Monachium. Miał 97 lat.

Na podstawie tekstu Wojciecha Zmyślonego/ Źródło:/www.polishairforce.pl/

Żółkiewszczacy. Janusz Królik

Janusz Królik, urodził się 20 maja 1932 roku w Siedlcach, był  historykiem sztuki, muzealnikiem i malarzem. Maturzysta Liceum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego z 1950 roku. Absolwent Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego (1955) i Podyplomowego Studium Muzealnego na Uniwersytecie im. Kopernika w Toruniu. Pracował jako asystent w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, kierownik Muzeum im. Chopina w Żelazowej Woli, przez 42 lata (1962-2004) był dyrektorem Muzeum Romantyzmu w Opinogórze. Do ostatnich dni pracował jako kierownik działu historii wspomnianego muzeum. Twórca wielu stałych i czasowych ekspozycji muzealnych, autor kilkuset prac malarskich. Założyciel i były prezes Towarzystwa Miłośników Opinogóry, przewodniczący Rady Programowej Ośrodka Studiów Epoki Napoleońskiej w Akademii Humanistycznej w Pułtusku, wiceprezes Oddziału Mazowieckiego Stowarzyszenia Muzealników Polskich, autor kilkakrotnie wznawianego przewodnika po Opinogórze oraz licznych artykułów i opracowań z zakresu historii sztuki w prasie regionalnej i krajowej. Zmarł 23 października 2010 roku w wieku 78 lat w Siedlcach.

Żółkiewszczacy. Zbigniew Lorkiewicz

Zbigniew Lorkiewicz urodził się w 1923 r. w Siedlcach, gdzie ukończył Gimnazjum i Liceum  im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego, uczęszczając w czasie okupacji na kursy tajnego nauczania. Całe swoje życie poświęcił badaniom naukowym koncentrującym się głównie na genetyce i fizjologii drobnoustrojów. Był wybitnym mikrobiologiem i genetykiem, profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk, prezesem Oddziału PAN w Lublinie, członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, doktorem honorowym i rektorem UMCS (12 IV 1969/1 VII 1969 - 30 IX 1972). Pełnił obowiązki przewodniczącego Komitetu Mikrobiologii PAN. Zmarł w Warszawie 6 czerwca 2001 roku. 

Żółkiewszczacy. Jan Komar

Jan Komar, urodził się w Wenecji w 1874 roku. Był artystą malarzem i nauczycielem rysunku w Gimnazjum i Liceum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego.  Odbył studia w Akademie Colin w Paryżu. Od 1896 roku mieszkał w Warszawie. W latach I Wojny Światowej mieszkał w Kijowie. Malował pejzaże oraz portrety. Wystawiał w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w latach 1896-99, 1925-26 i w1928. Zaprojektował  Pomnik Niepodległości, który odsłonięto 11 listopada 1930 roku, pomnik Wolności, który stanął na Nowych Siedlcach 1933 roku w piętnastą rocznicę odzyskania niepodległości. Dziełem jego jest również kopiec ku czci Józefa Piłsudskiego, odsłoniętego 15 maja 1938 roku we wsi Zawady-Majówka przez prezydenta Ignacego Mościckiego.

Także nauczyciele z "Żółkiewskiego", Jan Komar, Tadeusz Moniewski i Józef Mikulski uczestniczyli w tworzeniu zrębów muzeum siedleckiego. Profesor Jan Komar otworzył w 1925 roku, w gmachu gimnazjum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego wystawę obrazów i szkiców swojego autorstwa. Dochód z wystawy wsparł fundusz utworzenia Muzeum Ziemi Podlaskiej im. Mieczysława Asłanowicza. Muzeum otwarto 21 listopada 1926 roku, a pierwszym kierownikiem był prof. Jan Komar. Jego następcami zostali również profesorowie naszego gimnazjum, Tadeusz Moniewski i Edmund Kraśniewski. W grudniu 1926 roku w muzeum otwarto pierwszą wystawę prac malarskich Jana Komara i Adama Kopankiewicza.
W 1932 roku szczególnie interesujący był dorobek prowadzonego od szeregu lat przez prof. Jana Komara "Koła Miłośników Malarstwa". Profesor Jan Komar był wybitnym artystą i wspaniałym pedagogiem uwielbianym przez uczniów. Jeździł jako opiekun na kolonie letnie dla ubogich dzieci do Fronołowa i malował nadbużańskie krajobrazy.
W 1928 roku uczniowie klasy czwartej gimnazjum wykonali pod jego kierownictwem zbroje rycerskie naturalnej wielkości, które stały na półpiętrze, aż do czasu gdy zniszczyli je Niemcy w 1939 roku.
Uczył również po sąsiedzku w „Królówce”. Zmarł w Siedlcach w 1943 roku.

Żółkiewszczacy. Leon Wyczółkowski

Leon Jan Wyczółkowski – polski malarz, grafik i rysownik, jeden z czołowych przedstawicieli Młodej Polski w nurcie malarstwa realistycznego.

Urodził się 11 kwietnia 1852 r. w Hucie Miastkowskiej koło Garwolina. Pochodził z drobnej szlachty. Do szkoły ludowej chodził w Kamionce pod Lublinem, a następnie uczęszczał do gimnazjum, najpierw w Siedlcach w 1863 roku a potem w Warszawie. W latach 1869-1871 uczył się w warszawskiej Klasie Rysunkowej u Antoniego Kamieńskiego i Rafała Hadziewicza, a w latach 1872-1873 u Wojciecha Gersona. Powstały wtedy m.in. obrazy: „Obraz Trembowli”, „Zamordowanie Świętego Wojciecha”, „Święty Kazimierz” i „Długosz”. Ten ostatni obraz wystawiono w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie w 1873 r., co było jego pierwszym sukcesem artystycznym.Jesienią 1875 r. wyjechał do Monachium i do 1877 studiował na tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych. Powstały wtedy prace: „Studium starej kobiety w czepku” i „Studium Włoszki”. Po powrocie do kraju, w latach 1877-1879 studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem Jana Matejki. Pod jego wpływem namalował „Ucieczkę Maryny Mniszchówny” oraz szereg portretów. W 1880 r. mieszkał we Lwowie, gdzie poznał Adama Chmielowskiego(późniejszy św. Brat Albert). Pod wpływem tego artysty stworzył dwa obrazy: „Dziewczyna i bazyliszek” i „Smoka podwawelskiego”. Malował również „Alinę” i portret dzieci Dobrzyńskich. Zmarł 27 grudnia 1936 w Warszawie.

Żółkiewszczacy. Karol Piechowski

Karol Witold Piechowski urodził się 12 listopada1882 r. w Trębaczewie nad Pilicą jako syn administratora majątku. W 1903 r. ukończył gimnazjum na Pradze. Studiował na Politechnice Warszawskiej. Następnie pracował na kolei warszawsko-wiedeńskiej jako urzędnik. W 1907 roku wstąpił na uniwersytet w Odessie, gdzie w 1910 r. ukończył wydział matematyczny, robiąc czteroletnie studia w 3 lata. W latach 1910-1913 pracował w Kutnie razem z profesorem Aleksandrem Feistem i profesorem Wojciechem Nowosielskim jako nauczyciel. Wszyscy trzej przenieśli się do Siedlec i razem pracowali od sierpnia 1913 r. w gimnazjum siedleckim (najpierw Podlaskim, potem im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego). Karol Piechowski pracował w charakterze nauczyciela matematyki, nauczając również w żeńskiej szkole handlowej Jadwigi Barszczewskiej - MichałowskiejOpatrzność sprawiła, że mając do wyboru Siedlce i gimnazjum im. Władysława IV w Warszawie, zdecydował się na prowincjonalne gimnazjum na Podlasiu. Ale nie należy zapominać, do jakiego pokolenia należeli wspomniani profesorowie - było to pokolenie, którego nie interesowały łatwe drogi, ale wyzwania trudne do spełnienia. Gotowi do wszelkich poświęceń wypełniali swą misję społeczną, którą była praca dla innych, służba społeczeństwu. Po śmierci Mieczysława Asłanowicza w 1924 roku nowym dyrektorem „Żółkiewskiego” został Karol Piechowski, który kierował tą placówką aż do 1939 roku, kiedy to Niemcy zawiesili zajęcia. Państwo Piechowscy zamieszkali w służbowym mieszkaniu w budynku szkoły. Kiedy władze Rzeczypospolitej zwróciły się do społeczeństwa z prośbą o pomoc, dyrektor Piechowski i jego żona, nie mając żadnych kosztowności, oddali dla państwa swoje ślubne obrączki. Z inicjatywy dyrektora Karola Piechowskiego powstał w początku roku 1932 w Siedlcach zespół rewelersów. Mniej zamożni uczniowie mogli zawsze liczyć na pomoc dyrektora Karola Piechowskiego, który był nie tylko wspaniałym nauczycielem, ale również człowiekiem wrażliwym na krzywdę ludzką. Działał aktywnie w Towarzystwie Przyjaciół Akademika (był jego prezesem), które organizowało bale charytatywne. Środki z tych zbiórek przeznaczono na stypendia dla zdolniejszej młodzieży, co umożliwiło jej ukończenie wyższych studiów.W 1935 r. przyznano mu Złoty Krzyż Zasługi za pracę pedagogiczną i społeczną. W Towarzystwie Dobroczynności pracował 2 lata. W Komitecie Pomocy Bezrobotnym organizował m.in. Wielką Loterię Fantową. W 1935-1939 był radnym w Radzie Miejskiej. W 1939 r. przedstawiony został do orderu Polonia Restituta, (w nadaniu przeszkodziła wojna). W latach 1925-1939 pracował w PCK, za co otrzymał odznaczenie. Karol Piechowski należał do zagorzałych zwolenników Józefa Piłsudskiego.Jako nauczyciel bardzo lubiany i szanowany przez uczniów, cieszył się wielkim autorytetem. Maturzysta z 1931 roku Henryk Sochacki tak oto wspomina swojego dyrektora i opiekuna w li-ście skierowanym do pani Hanny Piechowskiej - córki Karola Piechowskiego w 1988 roku: „Ponieważ sytuacja finansowa mojej rodziny stale pogarszała się, więc przy pomocy Dyrektora dawałem dodatkowe lekcje, początkowo w klasach niższych, a następnie w klasach równorzędnych z moją. Bieda zaglądała nam tak bardzo w oczy, że Dyrektor szkoły zwolnił mnie od wszelkich opłat szkolnych. Załatwił bezpłatne śniadania w szkole, a w dnie uroczyste, czyli na Boże Narodzenie i Wielkanoc, dostawałem buty lub ubranie, które szkoła dostawała z ośrodków charytatywnych. Nie zapomnę tego nigdy, jak wielkie serce miał Dyrektor Karol Piechowski dla potrzebujących, którzy mogli mu odwdzięczyć się jedynie swoim postępowaniem w szkole, nauką i przywiązaniem do Ojczyzny. Ja to rozumiałem i będąc w klasie szóstej, kiedy dyrektor zaproponował mi, abym przystąpił do ogólnopolskiego konkursu na wykonanie planu sytuacyjnego o powierzchni 4 km, z wykonaniem dziennika pomiarowego i naniesieniem znaków topograficznych, przystąpiłem do dzieła z zapałem. Będąc na koloniach letnich dla dzieci zagrożonych chorobą płucną we Fronołowie nad Bugiem, gdzie dostałem się bezpłatnie za wstawiennictwem Dyrektora, wykonałem plan tego terenu, a następnie Dyrekcja Szkoły wysłała go do Kuratorium Okręgu Szkolnego w Lublinie. Jakie było moje zdziwienie, a następnie radość, gdy w sali gimnastycznej wobec wszystkich klas Dyrektor wręczył mi pierwszą nagrodę konkursu w postaci busoli pomiarowej i list gratulacyjny podpisany przez wizytatora Firewicza. Maturę zdałem z ocenami bardzo dobrymi, a z języka polskiego, z którego tak poprzednio „kulałem”, otrzymałem ocenę dobrą. Ile razy wracałem do rodzinnych Siedlec, zawsze odwiedzałem kochanego Dyrektora, który mi mówił: „Wszystkim moim maturzystom mówię „Panie”, ale ja Tobie mówię zawsze „Ty”, bo byłeś taki biedny i widzę, że wyrastasz na człowieka dużego kalibru. Na pamiątkę, Heniu, bądź względny dla moich maturzystów z Siedlec, którzy teraz wykonują u ciebie ćwiczenia na Politechnice Warszawskiej, tak jak ja byłem współczujący, kiedyś Ty był w potrzebie” - Zawsze pamiętałem o tej prośbie naszego Dyrektora.” Podczas wojny, będąc bardzo chorym, patronował kursom tajnego nauczania. Funkcja ta została mu powierzona przez komisję weryfikacyjną przy kuratorium lubelskim. Od 1 marca1948 r. przeszedł w stan spoczynku z powodu nieuleczalnej choroby. Zmarł 26 listopada 1964 r. Już w wolnej Polsce Rada Miasta Siedlec nadała jednej z ulic imię tego zasłużonego dla miasta pedagoga.

Żółkiewszczacy. Adolf Szelążek

Adolf Szelążek (1865-1950). Urodził się w Stoczku Łukowskim. Uczniem gimnazjum siedleckiego był w latach 1880-1883. Ukończył seminarium duchowne w Płocku, następnie studiował na Akademii Duchownej w Petersburgu.  W 1888 roku otrzymał święcenia kapłańskie. Od 1918 był biskupem  pomocniczym  w Płocku, a od 1925 roku pełnił godność biskupa Diecezji Łuckiej. W 1945  został aresztowany i więziony przez półtora roku w Kijowie. W 1946  odzyskał wolność na skutek interwencji papieża Piusa XII i wydalony przez sowietów do PRL. Kościół rzymskokatolicki na Wołyniu pojmowany był jako synonim polskości, dlatego został ciężko doświadczony podczas II wojny światowej przez okupantów sowieckich, niemieckich i nacjonalistów ukraińskich. W 1945 roku, gdy Wołyń znalazł się w granicach Związku Sowieckiego, diecezja łucka została kompletnie rozbita, duchowieństwo i wiernych wywieziono, przetrwała tylko jedna parafia w Krzemieńcu.
Sędziwy już biskup Adolf Szelążek zamieszkał na zamku w Bierzgłowie koło Torunia. Uruchomił tam kurię łucką, nawiązując i utrzymując kontakty ze swoim duchowieństwem i wiernymi, a także założonym przez siebie zgromadzeniem. Zmarł 9 lutego 1950 w Bierzgłowie. 
W 2013 otwarty został proces beatyfikacyjny Sługi Bożego ks. bpa Adolfa Piotra Szelążka.

Żółkiewszczacy. Jacek Woszczerowicz

Jacek Woszczerowicz, ur. 11 września 1904 roku, wybitny aktor teatralny i filmowy oraz reżyser. Ukończył Państwowe Gimnazjum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego a następnie studia prawnicze na Uniwersytecie  Poznańskim. Był uczniem Instytutu Reduty i w latach 1925-1927 należał do zespołu wileńskiej Reduty, grając w Weselu i Wyzwoleniu Stanisława Wyspiańskiego. W 1927 roku zdał eksternistyczny egzamin aktorski i wraz z grupą E. Wiercińskiego opuścił Wilno, przenosząc się do Poznania. Następnie występował w Łodzi, Lwowie, Warszawie. Przed II wojną światową zagrał ponad sto ról teatralnych, brał udział w filmach i audycjach radiowych. W latach 1939-41 był aktorem Państwowego Polskiego Teatru w Grodnie i Białymstoku, gdzie wraz z Aleksandrem Węgierką prowadził studio aktorskie. W 1944 rozpoczął pracę w Teatrze Wojska Polskiego w Lublinie, realizując tam „Wesele” S. Wyspiańskiego, w którym zagrał Stańczyka. W latach 1946-1948 był aktorem łódzkiego Teatru Kameralnego, gdzie grał m.in. Homera w „Homerze i Orchidei” Tadeusza Gajcego. Od 1948 występował w teatrach warszawskich: Rozmaitości, Polskim oraz Narodowym, a od sezonu 1959-60 w Ateneum, gdzie stworzył wybitne kreacje w wielu spektaklach, między innymi w „Ryszardzie III”. Na ekranie stworzył znakomite role w Znachorze (1937) i Profesorze Wilczurze (1938) Michała Waszyńskiego wg Dołęgi Mostowicza. Inne jego filmy to: „Jego wielka miłość” (1936), „Kłamstwo Krystyny” (1939), „Dwie godziny” (1946) i „Zemsta” (1957)  w reżyserii A. Bohdziewicza i Bohdana Korzeniewskiego (również absolwent Żółkiewskiego z 1925 r.) Jacek Woszczerowicz zmarł w 1970 roku.

Żółkiewszczacy. Bohdan Korzeniewski

Bohdan Korzeniewski, reżyser, krytyk i historyk teatru, pisarz i pedagog, urodził się 12 kwietnia 1905 r. w Siedlcach. W 1925 roku ukończył Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze w Siedlcach im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego, a w 1930 roku Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Warszawskiego W 1934 r. zaczął wykładać historię teatru w warszawskim Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej (PIST). Po wojnie był dyrektorem i kierownikiem artystycznym wielu teatrów, m.in. Narodowego i Polskiego w Warszawie. W latach 1946– 1975 uczył w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej z siedzibą w Łodzi, potem w Warszawie. W okresie 1946-1948 był zastępcą rektora i dziekanem Wydziału Dramaturgicznego, a w latach 1950-1952 i 1956-1975 dziekanem Wydziału Reżyserskiego. Wykształcił ponad 100 reżyserów, jego uczniami byli m.in.: Konrad Swinarski, Maciej Prus, Jerzy Grzegorzewski, Izabella Cywińska, Helmut Kajzar, Bogdan Hussakowski. Był niekwestionowanym autorytetem i legendą uczelni. 

Do jednej z najgłośniejszych inscenizacji Korzeniewskiego należy jego debiut reżyserski "Szkoła żon" Moliera z 1948 r. Reżyserował także "Don Juana" (1950, 1962), "Nie-Boską komedię" Zygmunta Krasińskiego (1959), "Tragiczne dzieje doktora Fausta" Christophera Marlowe'a (1971). W 1953 roku zrealizował „Zemstę” z Janem Kurnakowiczem i Jackiem Woszczerowiczem (również absolwentem Żółkiewskiego) na scenie Teatru Narodowego, a w 1956 roku razem z Antonim Bohdziewiczem dokonał jej ekranizacji. 

Był tłumaczem literatury rosyjskiej i francuskiej, m.in. dzieł Moliera. Napisał m.in. książki "O wolność dla pioruna w teatrze" (1973), "Spory o teatr" (1966). Zmarł w 1992 roku.

Żółkiewszczacy. Stanisław Mieszkowski

 

Kontradmirał Stanisław Mieszkowski, syn Juliusza i Stanisławy z domu Woińskiej urodził się 17 czerwca 1903 roku w Piotrkowie Trybunalskim na terenie zaboru rosyjskiego. Tam tez spędził swoje dzieciństwo. Ojciec, z zawodu geometra nie szczędził środków, aby zapewnić mu jak najlepsze warunki rozwoju. Oboje rodzice dokładali starań, aby ich pierworodny wychowywany był w poszanowaniu tradycyjnych polskich wartości. W latach 1914 – 1918 wichry wojny zapędziły ich  do Uralska. Po powrocie do Polski ich stałym miejscem osiedlenia stały się Siedlce. Jesienią 1919 roku szesnastoletni Stanisław podjął naukę w Państwowych Gimnazjum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego. Dyrektorem szkoły mającej bardzo wysoki poziom był wówczas Mieczysław Asłanowicz.

Egzamin dojrzałości złożył w gimnazjum Żółkiewskiego i po krótkim Unitarnym Kursie Piechoty, dostał się w szeregi słuchaczy Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej w Toruniu. Po jej ukończeniu w 1927 r. rozpoczął służbę w polskich siłach morskich funkcją oficera wachtowego trałowca ORP "Rybitwa”. Obowiązki szkolne traktował bardzo poważnie ale gdy nad polską zawislo

Kariera Stanisława Mieszkowskiego nabrała tempa w latach trzydziestych, po uzyskaniu absolutorium Szkoły Oficerów Artylerii we francuskim Tulonie, tej samej, w której nauki pobierał Napoleon Bonaparte. Między 1930 a 1931 r. wykładał w Szkole Specjalistów Morskich w Świeciu, a dwa lata po jej opuszczeniu rozpoczął służbę jako I oficer artylerii niszczyciela ORP "Burza” następnie pełnił służbę na ORP "Ślązak”, "Mazur”, "Grom” , "Błyskawica” i ORP "Generał Haller”. 

W 1939 roku po agresji Niemiec i Rosji na Polskę dowodził grupą kanonierek, a następnie bronił Helu gdzie poddał się do niewoli wraz z załogą w dniu 2 października.

W oflagu zajmował się między innymi nauczaniem języków obcych – biegle znał niemiecki, rosyjski, francuski i angielski. 

Po kapitulacji III Rzeszy objął kapitanat portu w Kołobrzegu. Zamieszkał w istniejącej do dzisiaj kamienicy przy ul. Okopowej. Jego syn Witold rozpoczął naukę w pierwszej polskiej szkole w mieście. 

Stanisław Mieszkowski od początku aktywnie włączył się zarówno w odbudowę infrastruktury portowej, jak i podnoszenie poniemieckich wraków. Część z nich udało się wyremontować, jednak niemal od razu przejmowali je stacjonujący w Kołobrzegu żołnierze Armii Czerwonej. 

W pierwszych tygodniach 1946 r., w stopniu komandora podporucznika powołany został do służby czynnej. Dowodził flotyllą trałowców i organizował, pełniąc obowiązki pierwszego komendanta, Oficerską Szkołę Marynarki Wojennej na Oksywiu. Po roku został mianowany szefem Sztabu Głównego Marynarki Wojennej a w 1949 r. – zastępcą jej dowódcy oraz zwierzchnikiem Floty. W tym czasie zaangażował się także w pracę publicystyczną, będąc między innymi członkiem komitetu redakcyjnego "Przeglądu Morskiego”. 

Na podstawie sfabrykowanych przez Informację Wojskową dowodów, Stanisław Mieszkowski znalazł się wśród siedmiu przedwojennych oficerów marynarki, oskarżonych w tzw. "spisku komandorów”. Jak wspominał syn Witold – 20 października 1950 r. wyszedł na spacer z psem i już nie wrócił. 

Funkcjonariusze informacji wojskowej  prowadzili brutalne śledztwo. Ówczesny prezydent Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski i po zbrodniczym procesie, któremu przewodniczył pułkownik Piotr Parzeniecki, komandor  Stanisław Mieszkowski został skazany na śmierć. Wyrok wykonano w 16 grudnia 1952 roku strzałem w tył głowy. 

Ciało złożono w nieoznakowanej mogile na "Łączce”, na warszawskich Powązkach – miejscu spoczynku ofiar straconych w więzieniu mokotowskim .

Najbliższa rodzina również nie uniknęła szykan. 

W roku 2007 pomnik komandora, odsłonięto tuż obok latarni morskiej w Kołobrzegu. Ulice Mieszkowskiego znajdują się również w Gdyni i w jego rodzinnym Piotrkowie. W 2011 r. został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Komandor Stanisław Mieszkowski został pośmiertnie mianowany przez prezydenta Andrzeja Dudę na stopień kontradmirała.

Liceum Ogólnokształcące im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego i Stowarzyszenie Żółkiewszczacy złożyły wniosek do Rady Miasta Siedlce o nadanie jednej z ulic imienia kontradmirała Stanisława Mieszkowskiego.

„A poza tym sądzę, że gmach Liceum Ogólnokształcącego im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego należy odbudować i przywrócić uczniom”.

                                                                                                          Janusz Wilczyński

Żółkiewszczacy. Jan Gorzechowski

Generał Jan Gorzechowski „Jur”

Wyczyny ekranowych bohaterów w rodzaju Jamesa Bonda czy Hansa Klossa bledną przy tym, czego dokonał 108 lat temu, absolwent siedleckiego gimnazjum Jan Gorzechowski.

Gen. bryg. Jan Tomasz „Jur”– Gorzechowski urodził się 21 grudnia 1874 w Siedlcach w rodzinie Henryka i Zofii z domu Tonkel - Ślepowron. Był synem powstańca styczniowego z 1863r. Kształcił się w gimnazjum siedleckim, a następnie studiował w Wyższej Szkole Handlowej im. L. Kronenberga w Warszawie, którą ukończył w 1897r. Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę na kolei. W latach szkolnych i studenckich był członkiem organizacji konspiracyjnych. Od 1904r. działał w Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej. Jako urzędnik kolejowy był jednym z organizatorów strajku powszechnego w Warszawie w 1905r. 

   W czasie rewolucji 1905-1907 Pawiak był, obok Cytadeli Warszawskiej, głównym więzieniem politycznym dla jej uczestników. Szerokim echem w całej Polsce odbiło się wówczas brawurowe uwolnienie 24 kwietnia 1906 r. przez członków Organizacji Bojowej PPS pod dowództwem Jana Gorzechowskiego "Jura" 10 więźniów Pawiaka zagrożonych karą śmierci za udział w rewolucji 1905 roku. Wśród nich byli członkowie Polskiej Partii Socjalistycznej, Polskiej Partii Socjalistycznej "Proletariat" i Narodowego Związku Robotniczego. Dowodzący akcją Jan Jur-Gorzechowski, przebrał się za rotmistrza rosyjskiej żandarmerii, jego towarzysze zaś przywdzieli mundury policjantów. Udali się do więzienia, gdzie Jur zażądał wydania aresztantów a następnie wywiózł ich więźniarką. Ale prawdopodobnie nic by z tego nie było, gdyby nie łapówki dla rosyjskich wojskowych! Dzięki łapówkom udawało się polskim rodzinom chronić bliskich przed wywózką na Sybir. Władzom carskim nie udało się ująć uczestników akcji, którzy zostali przerzuceni do Krakowa, a następnie wyjechali do Europy Zachodniej i USA. Na temat uwolnienia powstało wiele publikacji, a także film "Dziesięciu z Pawiaka" z Józefem Węgrzynem w roli Gorzechowskiego. „Jur” aresztowany w listopadzie 1907r., początkowo skazany przez władze carskie na zsyłkę, ostatecznie został wydalony z granic imperium rosyjskiego i osiedlił się we Lwowie. Był jednym z założycieli Związku Walki Czynnej oraz członkiem Komisji Regulaminowej. W 1908r. wstąpił do Związku Strzeleckiego we Lwowie gdzie ukończył kurs oficerski. 

    Po wybuchu I wojny światowej, w sierpniu 1914r. znalazł się w szeregach Legionów Polskich, a w listopadzie 1914r., został Szefem Żandarmerii Polowej I Brygady Legionów. W trakcie służby w legionach został awansowany do stopnia kapitana. Jesienią 1915r. w Zamościu zostaje aresztowany przez władze austriackie za prowadzenie niedozwolonego werbunku młodzieży do Legionów Polskich. Po usunięciu z legionów przeszedł w kwietniu 1916r. do utworzonej z inicjatywy J. Piłsudskiego Polskiej Organizacji Wojskowej w Warszawie jako członek Komendy Naczelnej. 

    Po rozbrojeniu Niemców w listopadzie 1918r. był komendantem Milicji Miejskiej w Warszawie, a potem Gorzechowski zostaje organizatorem i komendantem Policji Państwowej,  następnie Dyrektorem Departamentu Bezpieczeństwa w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. W sierpniu 1919 powrócił do służby w żandarmerii, gdzie zajmował stanowiska: oficera do zleceń Dowództwa Żandarmerii Polowej, dowódcy Żandarmerii Polowej (od 27 września 1920), dowódcy 3 dywizjonu żandarmerii w Grodnie(od 7 lipca 1922 do 22 grudnia 1927).

W styczniu 1919 roku w trakcie nieudanego zamachu dokonanego przez obóz endecji zostaje ciężko ranny, co jeszcze bardziej podniosło jego zasługi w oczach Piłsudskiego. 3 maja 1922 został awansowany do stopnia podpułkownika , a 15 sierpnia 1924 –pułkownika. W 1927 zostaje powołany na stanowisko komendanta miasta w Brześciu nad Bugiem skąd zostaje przeniesiony na stanowisko komendanta miasta w Warszawie.

    12 grudnia 1928 roku płk Gorzechowski zostaje mianowany przez Ministra Skarbu Komendantem Straży Granicznej w Warszawie, zastępując na tym stanowisku gen. bryg. Stefana Pasławskiego. Funkcję Komendanta Głównego Straży Granicznej Gorzechowski pełni do dnia 1.03.1939r. 19 marca 1938 został awansowany przez Prezydenta RP Ignacego Mościckiego do stopnia generała brygady. W okresie jego dowodzenia, Straż Graniczna przeszła pełną reorganizację, a istniejąca struktura organizacyjna SG została dopasowana do występujących potrzeb granicznych. Po zakończeniu służby w SG, przeszedł w stan spoczynku. W czasie kampanii wrześniowej pozostał bez przydziału służbowego. Po zakończeniu kampanii wrześniowej przedostał się na teren Królestwa Rumunii, gdzie został internowany w obozie Ploeszti. Następnie pod koniec 1940r. ucieka z obozu internowanych i poprzez Stambuł przedostaje się na Bliski Wschód, gdzie przebywał do kwietnia 1943 w Ośrodku Zapasowym Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich w Palestynie. 

    Za zgodą władz polskich, na zlecenie władz brytyjskich organizował i kierował szkolenie służb porządkowych na terenie Palestyny. Tak jak wielu oficerów i polityków byłych piłsudczyków pozostawał na emigracji bez przydziału służbowego, co przyczyniło się do tego, że egzystował w bardzo ciężkich warunkach. 

    Po demobilizacji w 1947r. osiedlił się w Wielkiej Brytanii w Brookwood w hrabstwie Surrey. Zmarł 21 czerwca 1948 w szpitalu wojskowym w Londynie. Został pochowany na cmentarzu wojskowym Wokking pod Londynem.

   Odznaczony: Orderem Virtuti Militarii 5kl., Orderem Polonia Restituta 3 kl., Krzyżem Niepodległości z Mieczami, 4-krotnie Krzyżem Walecznych.

Był drugim mężem Zofii Nałkowskiej. Jego syn Stanisław Gorzechowski jako podporucznik rezerwy dowodził plutonem pieszym żandarmerii nr 28 wchodzącym w skład 28 Dywizji Piechoty. Zginął we wrześniu 1939.

Żólkiewszczacy. Aleksander Głowacki

Aleksander Głowacki (Bolesław Prus), (1847-1912) powieściopisarz, nowelista, publicysta, krytyk literacki, działacz społeczny; najwybitniejszy polski pisarz drugiej połowy XIX wieku. Urodzony w Hrubieszowie w 1847 r. w rodzinie szlacheckiej. W roku 1862 oraz 1863/64  był uczniem gimnazjum siedleckiego, w którym nauczał jego brat Leon.
Brał udział w Powstaniu Styczniowym. 1 września 1863 roku ranny został w bitwie pod Białką koło Parczewa. Po miesięcznej kuracji w siedleckim szpitalu wrócił do nauki w naszym  gimnazjum, ale 4 lutego 1864 roku  został aresztowany, odstawiony do Lublina i osadzony w więzieniu na zamku.
Po zwolnieniu ukończył gimnazjum w Lublinie w jednym roku z Aleksandrem Świętochowskim. Obaj humaniści i późniejsi pozytywiści otrzymali w ostatniej klasie gimnazjum "nagrodę specjalną za postęp w przedmiotach fizyko-matematycznych".  Głowacki studiował na wydziale matematyczno-fizycznym w warszawskiej Szkole Głównej i na Wydziale Leśnym Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w Puławach. Publikował
w "Kurierze Codziennym". Autor "Lalki", "Placówki", "Faraona", "Emancypantek".

Żółkiewszczacy. Jan Frankowski

Jan Frankowski (1886 – 1972)

Minęło 109 lat od pamiętnego strajku szkolnego w siedleckim gimnazjum. Jego przywódca Jan Frankowski jest bardziej znany w Kołobrzegu niż w Siedlcach.Jan Ignacy Władysław Frankowski urodził się 31 lipca 1886 roku w Siedlcach w zubożałej rodzinie szlacheckiej. Jego rodzice to adwokat Władysław Frankowski i Ludwika z Kozłowskich.  W roku 1898 rozpoczął edukację w Męskim Siedleckim Gimnazjum, którego patriotyczną tradycję kontynuuje obecne IV Liceum Ogólnokształcące im. hetmana Stanisława Żółkiewskiego, mieszczące się w tym samym historycznym budynku. 3 lutego 1905 roku jako uczeń VII klasy, z upoważnienia tajnej organizacji uczniowskiej, na wiecu szkolnym, który odbył się w sali aktowej szkoły na pierwszym piętrze, odczytał dyrektorowi szkoły Zaustińskiemu petycję żądającą polonizacji szkoły, a przede wszystkim przywrócenia języka polskiego jako wykładowego. Za ten czyn wraz z innymi uczestnikami strajku szkolnego został ze szkoły relegowany. W 1906 roku po rocznej przerwie w nauce  dostał się do prywatnego gimnazjum polskiego prowadzonego przez Tadeusza Radlińskiego. 24 czerwca 1907 roku uzyskał świadectwo ukończenia gimnazjum filologicznego w Siedlcach. W 1909 roku podczas pobytu w Szwajcarii, dokąd wyjechał dla leczenia pustoszącej jego organizm gruźlicy, wstępuje na Uniwersytet w Lozannie. W 1911 roku po zdaniu egzaminów na wydziale prawa i filozofii uzyskuje dyplom licencjata nauk społecznych. W latach 1912 – 1914 kontynuując równolegle z leczeniem studia doktoranckie zarobkował jako dziennikarz posyłając do pism w kraju korespondencje z podróży po krajach europejskich ( Włochy, Francja, Hiszpania). W 1914 roku w wyniku wybuchu I wojny światowej przerwał leczenie, studia i pracę dziennikarską,  postanawiając wrócić do kraju. Po zajęciu Warszawy przez wojska niemieckie udał się przez Włochy, Grecję i Turcję do Odessy. W 1915 roku pracował jako dziennikarz w redakcji „Głosu Polskiego” w Kijowie, a po upadku pisma wyjechał do Charkowa i podjął działalność w Polskim Komitecie Opiekuńczym. W następnym roku  podjął pracę w charakterze tłumacza w Głównym Urzędzie Pocztowym w Petersburgu. W lipcu 1918 roku wraz z polskimi pocztowcami przedostał się do placówki sanitarnej Polskiego Komitetu Ewakuacyjnego w Płocku. Od września 1918  do marca 1919 pracował  jako nauczyciel geografii gospodarczej w Szkole Handlowej Zgromadzenia Kupców w Warszawie. Od kwietnia 1919 roku zatrudniony został  na stanowisku referenta w Wydziale Komunikacyjnym Ministerstwa Spraw Zewnętrznych, pełniąc obowiązki kuriera dyplomatycznego rozwoził pocztę dyplomatyczną do placówek polskich w Berlinie, Wiedniu, Bukareszcie, Belgradzie, Bernie, Rzymie, Paryżu i Londynie. Odwiedzał również placówki plebiscytowe na Warmii, Mazurach w Prusach Wschodnich (Olsztyn, Malbork) i na Śląsku (Bytom i Katowice). W 1921 roku w wyniku reorganizacji Ministerstwa Spraw Zewnętrznych, które odtąd przyjęło nazwę Ministerstwo Spraw Zagranicznych, przeniesiony został do Komisariatu Rządu na miasto stołeczne Warszawę w charakterze referenta do spraw prasowych  i widowiskowych, gdzie pracował do 1924 roku. Pracę zawodową uzupełniał pracą społeczną w Polskim Towarzystwie Krajoznawczym, Lidze Morskiej i Rzecznej oraz Kole Byłych Wychowanków Szkół Siedleckich. W 1925 wybrany został na stanowisko prezesa Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Ponadto uczestniczył w działalności Koła Przyjaciół Wybrzeża Morskiego przy Lidze Morskiej i Rzecznej, a także był sekretarzem generalnym Zarządu Koła Siedlczan. Uczestniczył w opracowywaniu i wydaniu „Księgi Pamiątkowej Siedlczan 1844-1905”. Opublikował w niej studium pt. „ Dzieje Gimnazjum siedleckiego” na podstawie materiałów zebranych w Warszawskim Archiwum Akt Dawnych, a także artykułu wspomnieniowego na temat okresu walk o polską szkołę na Podlasiu. W 1930 roku odznaczony został Krzyżem Niepodległości w uznaniu zasług w walce o polską szkołę 1904 – 1907. W latach 1930 – 1939 pracował w Urzędzie Wojewódzkim w Białymstoku na stanowisku radcy w wydziale samorządowym. Jednocześnie działał społecznie w ruchu krajoznawczym, ożywienie działalności miejscowego Oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w Białymstoku i oddziałów terenowych w Łomży, Ostrołęce i Grodnie. W setna rocznicę bitwy pod Ostrołęką zorganizował w Łomży zjazd krajoznawczy dla upamiętnienia tego wydarzenia. 1939 – 1945 okres wojny i okupacji spędził w Warszawie w bardzo trudnych warunkach materialnych. Po klęsce Powstania Warszawskiego zostaje wysiedlony do Kazimierzy Wielkiej, gdzie podjął pracę jako robotnik w miejscowej cukrowni. Wiosną 1945 roku powrócił do Warszawy, a od maja tegoż roku podjął pracę nauczyciela geografii i języka rosyjskiego w gimnazjum samorządowym w Górze Kalwarii, gdzie uczył do czerwca 1946 roku poczym zrezygnował na skutek postępującego osłabienia słuchu. W sierpniu 1946 roku podjął pracę urzędnika samorządowego w starostwie powiatowym w Kołobrzegu z siedzibą w Karlinie.  W 1947 roku zainicjował wydanie jednodniówki „Kołobrzeg” z informacją o odbudowie miasta, portu i uzdrowiska. W zburzonym Kołobrzegu organizował działalność sympatyków krajoznawstwa, wyszukiwał w ruinach książki, gromadził i systematyzował księgozbiór w języku niemieckim, zbierał  przedmioty kultury materialnej dotyczące historii Pomorza. Od początku 1948 roku objął stanowisko kierownika Biblioteki Powiatowej w Kołobrzegu której był organizatorem. W roku szkolnym 1948/49 uczył w kołobrzeskim liceum. W 1949 roku opracował pierwszy przewodnik – informator  o Kołobrzegu, a w następnych latach wydał jeszcze dwie jego aktualizacje. W latach 1950 – 1951 współuczestniczył w organizacji sieci bibliotek publicznych na terenie nowo utworzonego województwa koszalińskiego. W latach 1952 – 1957 pracował w Bibliotece Wojewódzkiej  z siedzibą w Białogardzie w charakterze bibliografa. W 1954 roku został przewodniczącym Zarządu Okręgowego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w Koszalinie. Ze względu na coraz poważniejszy stan zdrowia nie przyjął kierownictwa biblioteki w Kołobrzegu, prowadził jednakże kierownictwo działu udostępniania zbiorów w tej bibliotece. Zmarł 17 marca 1972 roku w Kołobrzegu. W 14 lat później władze Kołobrzegu nadały jednej z ulic imię Jana Frankowskiego. Zawsze utrzymywał żywe kontakty z Siedlcami, gdzie w 1958 roku uczestniczył w zjeździe absolwentów liceum Żółkiewskiego. W 1967 roku osobiście dokonał odsłonięcia na froncie budynku liceum Żółkiewskiego tablicy ku czci poległych i straconych w czasie II wojny światowej uczniach nauczycielach liceum.

Żółkiewszczacy. Bernard Bucholc

Bernard Bucholc, urodził się 20 maja 1886 roku we Włocławku, w rodzinie aktorów tamtejszego teatru. Naukę rozpoczął w gimnazjum w Lublinie. Będąc uczniem brał udział w strajku szkolnym w 1905 roku, za co został aresztowany. Po wyjściu z aresztu zmuszony był dla dokończenia nauki wyjechać do Lwowa. Tam po zdaniu matury wstąpił na polonistykę tamtejszego Uniwersytetu im. Jana Kazimierza. W roku 1910 przeniósł się na Uniwersytet Jagielloński, gdzie ukończył naukę rok później. Po studiach powrócił do Królestwa. Jednak ze względu na udział w strajku 1905 roku miał trudności ze znalezieniem pracy nauczyciela w szkołach państwowych. Otrzymał angaż w gimnazjum w Krasnymstawie, gdzie pracował od roku 1912 do 1917. W latach 1918-1922 nauczał w Radomiu. Kolejne cztery lata spędził w Łowiczu, w gimnazjum męskim jako polonista.Dopiero z Łowicza w 1927 roku przeniósł się do Siedlec, do gimnazjum im. Bolesława Prusa. Od 1932 r. rozpoczął pracę w gimnazjum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego. Tu zastała go wojna. Po zamknięciu przez okupanta w roku 1940 wszystkich szkół średnich, podjął się jako dyrektor prowadzenia tajnego nauczania w gimnazjum im. Żółkiewskiego. Z krótkimi przerwami, kiedy musiał się ukrywać z powodu denuncjacji, prowadził je przez całą okupację. Trzykrotnie był aresztowany i osadzony w więzieniu, z którego jednak udało mu się wydostać. Był prezesem konspiracyjnego Stronnictwa Narodowego w Siedlcach i nosił pseudonim "Wiktor". Zainicjował wspólnie z Ferdynandem Kosibą Siedlecką Organizację Młodzieżową XII Okręgu Narodowych Sił Zbrojnych. W skład oddziału wchodzili głównie jego uczniowie z liceum Żółkiewskiego.Jesienią 1944 roku wznowił naukę w "Żółkiewskim" jako dyrektor. Ze względu na prawicowe przekonania polityczne nękany był przez aparat bezpieczeństwa i pozbawiony funkcji dyrektora szkoły. Jednocześnie przeniesiono go do liceum im. Królowej Jadwigi, by pozbawić wpływu na męska młodzież w "Żółkiewskim" wychowaną w duchu narodowym. W 1951 roku został, jako niepewny politycznie, przeniesiony dyscyplinarnie na emeryturę. Pozostał jednak w Siedlcach. Aż do 1960 roku wykładał w Seminarium Duchownym oraz Gimnazjum Biskupim. Następnie wyjechał do Warszawy, gdzie 19 maja 1966 roku umarł. W 1994 roku na wniosek wychowanka i ucznia Bernarda Bucholca, Tomasza Skupa nadano jednej z siedleckich ulic imię tego wielkiego pedagoga i patrioty.

Żółkiewszczacy. Mieczysław Asłanowicz

Mieczysław Asłanowicz, urodził się 29 lutego1880 r. we wsi Długojewo. Asłanowiczowie to szlachta pochodzenia ormiańskiego. Rodzice jego byli ziemianami i "wysadzeni z siodła", musieli po likwidacji niewielkiej wiejskiej posiadłości przenieść się do Radomia, gdzie ich synowie, Bronisław i Mieczysław, ukończyli gimnazjum. Obydwaj bracia studiowali na Uniwersytecie Warszawskim utrzymując się z korepetycji. Mimo ciężkich warunków materialnych wiele czasu poświęcali na działalność oświatowo-polityczną i wychowawczą wśród młodzieży robotniczej przedmieścia Wola. Mieczysław Asłanowicz, aresztowany przez władze carskie podczas rewolucji 1905 r. za udział w demonstracjach, zesłany został na przymusowe osiedlenie do południowych rejonów cesarstwa. Zamieszkał w Odessie. Na tutejszy uniwersytet przeniósł swoje dokumenty z Uniwersytetu Warszawskiego i złożył egzamin na stopień kandydata nauk przyrodniczych. Wtedy uznany został za wyzwolonego z mrzonek socjalistycznych i uzyskał prawo powrotu do kraju. W międzyczasie stracił nogę, jednakże w okolicznościach których nie udało się ustalić. W roku 1906 podjął pierwszą pracę jako nauczyciel w Pułtusku, uprawiał na równi ze zdrowymi uczniami liczne dyscypliny sportowe, w tym także łyżwiarstwo. Po roku pobytu w Pułtusku przeniósł się do Rawy Mazowieckiej, gdzie uczył przez okres dwóch lat (1907-1909). Po trzech latach nauczania w siedleckim Gimnazjum Podlaskim w 1912 roku został jego dyrektorem. Po opuszczeniu Siedlec przez Rosjan w roku 1915, w czasie okupacji niemieckiej lat 1915-1918, sprowadził postępowych pedagogów i działaczy społecznych pokroju Norberta Barlickiego, Bolesława Gaweckiego (później profesora fizyki UW), Karola Piechowskiego, J.A. Teslar-Pogorzelskiego, Stefana Baranieckiego. Jego prawy charakter i zgodność czynów z głoszonymi ideami zyskały mu wielki autorytet wśród młodzieży i mieszkańców miasta. Tylko najbardziej reakcyjni "działacze", tępi zacofańcy, atakowali Go za ideologię, rzucali kalumnie, starali się szkodzić. To musiało się źle odbijać na stanie zdrowia Asłanowicza, przy zadawnionej wadzie serca. Choroba czyniła postępy. Od wielu tygodni nieobecny w  szkole - wbrew opinii lekarzy - przewodniczył jeszcze w lecie 1924 r. komisji egzaminów maturalnych. Słabł widocznie, musiano Go w końcu wnosić w fotelu na salę egzaminacyjną, ale wytrwał do końca. Dnia 23 września 1924 r. odszedł na zawsze. Jego pogrzeb okrył miasto żałobą. Za trumną postępowali nie tylko żona i rodzina, nie tylko koledzy z pracy, ale swą cześć dla zmarłego Dyrektora zamanifestowała młodzież wszystkich szkół siedleckich, harcerstwo i inne organizacje młodzieżowe, spontanicznie, gromadnie. Tysiące mieszkańców miasta odprowadziło Go na miejsce wiecznego spoczynku. Pomnik na mogile wznieśli  przyjaciele, koledzy i uczniowie. Dzisiaj, wiele lat po zgonie M. Asłanowicza - przy braku rodziny w Siedlcach - można często znaleźć świeże kwiaty na Jego mogile". 

Żółkiewszczacy. Wiktor Ambroziewicz

Wiktor Ambroziewicz, urodził się 21 kwietnia 1882 roku w Warszawie. Gimnazjum w Siedlcach ukończył w 1901 roku. Studia wyższe rozpoczął na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. W związku z udziałem w strajku szkolnym w 1905 roku wydalono go z uczelni, wobec czego przeniósł się do Lwowa, gdzie na Uniwersytecie Jana Kazimierza studiował polonistykę. W okresie siedmioletniej pracy dziennikarskiej we Włocławku zajmował się równocześnie zagadnieniami naukowymi w dziedzinie oświaty. W sierpniu 1917 roku objął stanowisko dyrektora szkoły w Chełmie Lubelskim, którą to szkołę przekształcił w Państwowe Gimnazjum Koedukacyjne im. Stefana Czarnieckiego. W 1930 roku powołany został na stanowisko dyrektora Państwowego Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. Od 1936 roku do wybuchu wojny pełnił funkcję kuratora Okręgu Szkolnego Warszawskiego. W okresie okupacji przebywał w Wilnie, gdzie organizował i prowadził szkołę dla  polskich dzieci. W 1941 roku przedostał się do Warszawy, gdzie brał czynny udział w służbie konspiracyjnej. Walczył w Powstaniu Warszawskim. Po 1945 roku reaktywował Państwowy Instytut Robót Ręcznych. Na emeryturę przeszedł w 1950 roku. Po kilku latach na prośbę Ministerstwa Oświaty opracował program Akademii Wychowania Technicznego. Odznaczony został Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz złotą odznaką ZNP. Zmarł 23 listopada 1968 roku w Warszawie.

70. rocznica Powstania Warszawskiego.

70. rocznica Powstania Warszawskiego. Rekonstrukcja w Galerii Siedlce.
Z okazji 70. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego 10 sierpnia w Siedlcach na Placu Bankowym odbył się piknik historyczny przygotowany przez firmę Saprad i siedlecką grupę rekonstrukcyjną Narodowych Sił Zbrojnych. 
W Powstaniu brali udział nie tylko Warszawiacy, ale także partyzanci z całego Mazowsza i terenów przyległych, w tym Podlasia. Niestety większość oddziałów partyzanckich idących na pomoc powstańcom nie mogła włączyć się do walki i zmuszona była wycofać się do lasu. Reszta oddziałów idąca z odsieczą z terenów "wyzwolonych" przez armię czerwoną była przez Rosjan zdradliwie rozbrajana i aresztowana.
Odtwarzane wydarzenia dotyczyły oddziału żołnierzy NSZ, „Koło”, który brał udział w Powstaniu.

W inscenizacji brali udział tegoroczni absolwenci Żółkiewskiego.

Zakończenie roku szkolnego 2013/2014

Zakończenie roku szkolnego 2013/2014